Bệnh Gumboro Trên Gà – Cách Nhận Biết, Phòng Ngừa Và Điều Trị Hiệu Quả

Bệnh Gumboro trên gà, hay còn gọi là bệnh viêm túi Fabricius, là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trong chăn nuôi gà tại Việt Nam. Bệnh do virus Gumboro tấn công hệ miễn dịch, khiến gà dễ mắc các bệnh khác và gây thiệt hại lớn. Với bà con nông dân, việc nắm rõ cách nhận biết, phòng ngừa và xử lý bệnh Gumboro trên gà sẽ giúp bảo vệ đàn gà, đảm bảo hiệu quả chăn nuôi. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu để bà con áp dụng ngay tại trại!

1. Bệnh Gumboro Trên Gà Là Gì?

Bệnh Gumboro trên gà là bệnh truyền nhiễm do virus Gumboro (IBDV) thuộc họ Birnaviridae gây ra. Virus này tấn công túi Fabricius – cơ quan miễn dịch chính của gà, làm suy yếu khả năng chống bệnh, dẫn đến gà dễ mắc các bệnh như Newcastle, cầu trùng, hay E.coli. Bệnh thường gặp ở gà con từ 1-12 tuần tuổi, đặc biệt giai đoạn 3-6 tuần, với tỷ lệ tử vong từ 20-50% nếu không kiểm soát kịp.

Bệnh lây qua:

• Phân, dịch tiết: Virus có trong phân hoặc nước mũi của gà bệnh.
• Thức ăn, nước uống: Virus bám vào máng ăn, máng uống bẩn.
• Dụng cụ chăn nuôi: Qua quần áo, giày dép, hoặc chuồng trại không vệ sinh.
• Động vật trung gian: Chuột, gián, hoặc chim hoang có thể mang virus.

Virus Gumboro rất bền, sống được hàng tháng trong chuồng trại, đặc biệt ở môi trường lạnh, ẩm.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Gumboro

Bà con cần kiểm tra đàn gà hàng ngày để phát hiện sớm bệnh Gumboro trên gà. Dưới đây là các dấu hiệu chính:

• Triệu chứng bên ngoài:
  • Gà ủ rũ, xù lông, tụm lại góc chuồng, run rẩy.
  • Tiêu chảy phân trắng đục, dạng nhầy, có bọt, mùi hôi.
  • Gà mổ hậu môn lẫn nhau, sốt cao (40-41°C), chán ăn, mất nước.
  • Tỷ lệ chết tăng cao sau 5-7 ngày nhiễm bệnh.
• Bệnh tích khi mổ khám:
  • Túi Fabricius sưng to gấp 2-3 lần, có dịch nhầy hoặc xuất huyết, sau đó teo nhỏ.
  • Cơ đùi, cơ ngực xuất huyết, hoặc có đốm trắng.
  • Thận sưng, tích tụ muối urat.
  • Ruột có dịch nhầy trắng, niêm mạc xuất huyết.

Lưu ý: Gà chết thường nằm với tư thế đặc trưng: một chân duỗi trước, một chân duỗi sau, lòng bàn chân hướng lên.

3. Cách Phòng Ngừa Bệnh Gumboro Hiệu Quả

Phòng bệnh hơn chữa bệnh! Để bảo vệ đàn gà khỏi bệnh Gumboro trên gà, bà con cần làm các việc sau:

3.1. Tiêm Vaccine Đúng Lịch

• Loại vaccine: Vaccine Nobilis Gumboro D78, 228E, hoặc MB là phổ biến, dễ mua.
• Lịch tiêm:
  • Gà con: Nhỏ mắt hoặc pha nước uống vaccine lúc 5-7 ngày tuổi (nếu gà mẹ không tiêm vaccine) hoặc 12-14 ngày tuổi (nếu gà mẹ đã tiêm).
  • Nhắc lại: Mũi thứ 2 lúc 18-21 ngày tuổi, mũi thứ 3 lúc 25-28 ngày tuổi.
• Mẹo: Pha vaccine đúng liều, dùng ngay trong 2 giờ, và đảm bảo nước uống sạch khi pha.

3.2. Vệ Sinh Chuồng Trại

• Dọn chuồng mỗi ngày, không để phân tích tụ, giữ chuồng khô ráo.
• Phun thuốc khử trùng như Formol 3%, Cloramin 2%, hoặc Bestaquam-S (4ml/1L nước) 1-2 lần/tuần.
• Rắc vôi bột (1kg/15m²) hoặc chất độn chuồng để diệt khuẩn.

3.3. Cách Ly Gà Mới

• Gà mới mua cần nuôi riêng trong khu cách ly 2-3 tuần để kiểm tra sức khỏe.
• Tránh nhập gà từ chợ hoặc vùng đang có dịch.

3.4. Chăm Sóc Dinh Dưỡng

• Cho gà ăn cám chất lượng, bổ sung vitamin B-complex, vitamin C, hoặc điện giải (như Supervitamin, T.C.K.C).
• Đảm bảo nước uống sạch, không để phân rơi vào máng.

3.5. Theo Dõi Đàn Gà

• Quan sát gà mỗi ngày, ghi lại các dấu hiệu bất thường như ủ rũ, tiêu chảy, hoặc chết đột ngột.
• Gọi ngay bác sĩ thú y nếu thấy dấu hiệu nghi ngờ bệnh.

4. Phác Đồ Điều Trị Bệnh Gumboro

Bệnh Gumboro trên gà không có thuốc đặc trị vì do virus gây ra. Tuy nhiên, bà con có thể áp dụng phác đồ hỗ trợ để giảm tỷ lệ chết và ngăn bệnh kế phát:

Hành động cần làm:

• Cách ly: Chuyển gà bệnh ra khu riêng ngay lập tức.
• Khử trùng: Phun thuốc sát trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống mỗi ngày.
• Xử lý gà chết: Đeo găng tay, khẩu trang, đốt hoặc chôn sâu gà chết, rắc vôi bột quanh hố.
• Báo thú y: Liên hệ bác sĩ thú y để xét nghiệm và hướng dẫn cụ thể.

Lưu ý: Không lạm dụng kháng sinh ngay từ đầu vì có thể làm gà yếu thêm.

5. Tác Động Của Bệnh Gumboro

Bệnh Gumboro trên gà gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Tỷ lệ chết cao: 20-50%, thậm chí 70% nếu có bệnh kế phát.
• Giảm năng suất: Gà sống sót còi cọc, chậm lớn, đẻ ít trứng.
• Tăng chi phí: Mua vaccine, thuốc khử trùng, và xử lý gà chết làm tốn kém.

Bệnh còn làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến gà dễ mắc các bệnh khác như Newcastle, CRD, hoặc cầu trùng, gây thiệt hại lâu dài.

6. An Toàn Thực Phẩm Và Sức Khỏe

• Thực phẩm an toàn: Thịt và trứng gà nấu chín kỹ vẫn an toàn vì virus Gumboro không sống được ở nhiệt độ cao.
• Sức khỏe con người: Bệnh không lây sang người, nhưng bà con nên đeo găng tay, khẩu trang khi xử lý gà bệnh để tránh kích ứng.

7. Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Gumboro Trên Gà

7.1. Làm sao biết gà mắc bệnh Gumboro?

Gà ủ rũ, tiêu chảy phân trắng, xù lông, tụm lại góc chuồng. Mổ khám thấy túi Fabricius sưng hoặc teo, cơ đùi xuất huyết.

7.2. Vaccine nào tốt để phòng bệnh Gumboro?

Vaccine Nobilis Gumboro D78 hoặc 228E rất hiệu quả. Tiêm đúng lịch từ 5-7 ngày tuổi.

7.3. Có thuốc chữa bệnh Gumboro không?

Không có thuốc đặc trị. Dùng kháng thể và thuốc hỗ trợ để tăng sức đề kháng và giảm tỷ lệ chết.

7.4. Gà mắc bệnh Gumboro có lây sang người không?

Không, bệnh chỉ ảnh hưởng đến gà. Bà con nên vệ sinh sạch sẽ khi xử lý gà bệnh.

8. Kết Luận

Bệnh Gumboro trên gà là mối nguy lớn, nhưng bà con có thể kiểm soát bằng cách tiêm vaccine đúng lịch, giữ chuồng sạch, và chăm sóc dinh dưỡng tốt. Khi phát hiện bệnh, hãy cách ly gà bệnh, báo thú y, và áp dụng phác đồ hỗ trợ để giảm thiệt hại. Bắt đầu phòng ngừa ngay hôm nay để đàn gà khỏe mạnh, chăn nuôi hiệu quả! Nếu cần thêm thông tin, bà con có thể liên hệ bác sĩ thú y địa phương.